6
De hamer van de opzettelijke kwaaddoensters
De uitvinding van de boekdrukkunst is belangrijk voor de opkomst van de Reformatie, omdat nieuwe verhalen en inzichten zonder toestemming van de kerk kunnen worden verspreid. De (katholieke) kerk verzet zich echter fel tegen alles wat afwijkt van de officiële leer. De inquisitie legt wetenschap, geloof en volksgeloof langs de theologische meetlat. Zo ook het geloof in heksen, dat overal in Europa voorkomt. De kerk ziet heksen niet alleen als afvalligen, maar ook als mensen die samenwerken met de duivel. En dat is nog veel erger.
Het aantal heksenprocessen neemt vanaf de 15e eeuw snel toe. Het standaardwerk dat bij deze vervolgingen wordt gebruikt is De Heksenhamer. Het boek werd geschreven door Henricus Institoris (Heinrich Kramer), een dominicaner monnik die van heksenvervolging zijn levenswerk maakte. In het boek beschrijft hij wat heksen doen, hoe je ze kunt herkennen en hoe je ze moet opsporen en berechten. De eerste druk verscheen in 1486, slechts enkele decennia na de uitvinding van de boekdrukkunst. Tot 1669 werd het meer dan 30.000 keer gedrukt.
Met De Heksenhamer op zak trekken inquisiteurs door Europa. Tijdens heksen- processen worden tenminste 60.000 mensen, grotendeels vrouwen, gemarteld en vermoord. Institoris is zelf ook betrokken bij meerdere heksenprocessen en -verbrandingen. De slachtoffers zijn vaak vroedvrouwen, mensen met een geestelijke of lichamelijke beperking en mensen die leven aan de rand van de samenleving.
Deze uitgave van De Heksenhamer stamt uit 1494 en is gedrukt in Keulen. Het is goed te zien dat de boekdrukkunst op dat moment nog in de kinderschoenen staat. De letters hebben veel weg van handgeschreven letters en de rode beginletters zijn met de hand ingekleurd. Van illustraties is maar zelden sprake.
The Hammer of wickedness
The invention of printing was important for the rise of the Reformation, as new stories and insights could spread without Church permission. The (Catholic) Church fiercely opposed anything that deviated from official doctrine. The Inquisition applied theological scrutiny to science, faith, and popular belief. This included the belief in witches, which was prevalent across Europe. The Church found witches guilty not only of apostasy but a far worse crime: collaboration with the Devil.
The number of witch trials increased rapidly in the 15th century. The standard reference used in these proceeding was Hammer of Witches. This book was written by Henricus Institoris (Heinrich Kramer), a Dominican monk who made it his life’s work to persecute and prosecute witches. In this book, he details what witches do, how to recognise them, and how to track them down and bring them to justice. The first edition was published in 1486, only a few decades after the introduction of Guttenberg’s printing press. Between the first edition and 1669, more than 30,000 copies were printed.
With Hammer of Witches in tow, inquisitors went to work all over Europe. At least 60,000 people, mostly women, were tortured and murdered during the ensuing witch trials. Institoris himself was personally involved in several witch trials and burnings. The victims were often midwives, people with mental or physical disabilities, and social outcasts.
This edition of Hammer of Witches dates from 1494 and was printed in Keulen. It is plain to see that book printing was then still in its infancy. The printed letters still resemble handwritten ones and the red letters are illuminated by hand. There are also very few illustrations.
